Là huyện ven biển, với 12,4 km bờ biển, Hậu Lộc có vùng bãi ngang ven biển trên 3.000 ha, có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế biển trên các lĩnh vực  lâm nghiệp và thủy sản, qua đó từng bước hình thành hệ sinh thái vùng đất ngập mặn ven biển với mô hình rừng phòng hộ chắn sóng đê biển ở phía trong và vùng nuôi ngao ở phía ngoài,  được tổ chức sản xuất theo Phương án số 07/PA-UBND ngày 30/6/2016 của UBND huyện Hậu Lộc về Quản lý và khai thác vùng đất bãi bồi ven biển huyện Hậu Lộc, giai đoạn 2016-2020, tập trung tại vùng bãi ngang của các xã Đa Lộc, Minh Lộc và Hải Lộc với diện tích trên 600 ha.

 Được du nhập vào huyện từ cuối những năm 90 của thể kỷ XX, những năm gần đây, nghề nuôi ngao của huyện có bước phát triển khá nhanh và ổn định, sản lượng ngao nuôi hàng năm đạt trên 10 nghìn tấn, từng bước hình thành chuỗi liên kết sản xuất từ nuôi trồng, thu mua, chế biến và tiêu thụ, có đóng góp đáng kể vào tốc độ gia tăng giá trị sản xuất hàng năm của ngành thủy sản và kim ngạch xuất khẩu hàng hóa nông, lâm thủy sản trên địa bàn huyện, tạo thu nhập cao, ổn định cho một bộ phận người dân vùng ven biển, góp phần xóa đói giảm nghèo và cải thiện đời sống của người nuôi ngao. Tuy nhiên, trong điều kiện hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng và ảnh hưởng bất lợi của biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan, tác động và suy thoái môi trường ngày càng rõ nét đã ảnh hưởng đáng kể đến nghề nuôi ngao-một sản phẩm chủ lực của nông nghiệp tỉnh nhà hiện nay và trong những năm tới.

Để từng bước khắc phục tình trạng trên đây, tiếp tục xây dựng và hoàn  thiện chuỗi liên kết giá trị sản xuất ngao (tạo giống, nuôi trồng, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu) tạo ra sản phẩm hàng hóa từ con ngao có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về vệ sinh an toàn thực phẩm, gắn với chế biến, đủ điều kiện tham gia xuất khẩu vào thị trường EU, Đông Bắc Á và nhu cầu tiêu dùng nội địa thì việc xây dựng mô hình tổ chức, quản lý sản xuất mới gắn với thương hiệu sản phẩm là một đòi hỏi và nhu cầu mang tính cấp thiết, đảm bảo cho nghề nuôi ngao của huyện phát triển bền vững và ổn định.

 Chính vì vây, việc tập hợp, đoàn kết các các cơ sở kinh doanh thu mua sơ chế sản phẩm ngao nuôi và các hộ nuôi ngao trong một tổ chức đáp ứng được nhu cầu và nguyện vọng của đông đảo các cơ sở/ hộ sản xuất, kinh doanh ngao trên địa bàn huyện trong thời gian tới là yêu cầu khách quan và thật sự cần thiết.

Từ ý tưởng và thực trạng tình hình sản xuất, kinh doanh ngao trên địa bàn huyện, thực hiện: Quyết định số 2064/QĐ-UBND ngày 04/6/2018 của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa về việc phê duyệt danh mục và cấp kinh phí thực hiện các nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh đợt IV năm 2018; Hợp đồng số 1110/2018/HĐKHCN-DAKHCN ngày 15/11/2018 giữa Sở Khoa học và Công nghệ Thanh Hóa  với UBND huyện Hậu Lộc và các quy định của pháp luật về thành lập hội; được sự đồng ý và cho phép của UBND huyện Hậu Lộc, Ban vận động thành lập Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc được thành lập gồm 05 thành viên do ông Nguyễn Văn Lợi, chủ cơ sở nuôi ngao xã Hải Lộc làm Trưởng ban (được UBND huyện công nhận tại  Quyết định số 147/QĐ-UBND ngày 17/01/2019 của Chủ tịch UBND huyện về việc công nhận Ban vận động thành lập Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc); ngày 19/4/2019 Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1389/QĐ-UBND  về việc cho phép thành lập Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc, theo đó: Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc (sau đây gọi tắt là Hội) là tổ chức xã hội – nghề nghiệp tự nguyện; tổ chức và hoạt động theo Điều lệ được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt; chịu sự quản lý nhà nước của UBND huyện Hậu Lộc và các sở, ngành có liên quan về lĩnh vực hoạt động; Hộ có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khỏa riêng; Hội tự bảo đảm kinh phí, trụ sở và phương tiện hoạt động. 

Sau một thời gian tích cực chuẩn bị các điều kiện cần thiết, được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo, hỗ trợ, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền địa phương từ huyện đến cơ sở, ngày 01/6/2019 Đại hội thành lập Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc đã chính thức khai mạc với sự có mặt của đại diện lãnh đạo UBND huyện, phòng, ngành chức năng cấp huyện , đại diện lãnh đạo UBND các xã vùng nuôi ngao và 42 hội viên của Hội. Đại hội lần thứ nhất (thành lập Hội) đã thông qua Dự thảo Điều lệ Hội Sản Xuất và kinh doanh ngao Hậu Lộc, bầu Ban chấp hành Hội gồm 07 người; bầu Ban Kiểm tra Hội gồm 03 người; Ông Nguyễn Văn Lợi – Trưởng ban vận động thành lập Hội, được BCH bầu làm chủ tịch Hội; các ông Vũ Cao Cường và bà Nguyễn Thị Huế được bầu làm Phó chủ tịch Hội; ông  Phạm Hồng Thám  được bầu làm Trưởng ban Kiểm tra của Hội. Từ thành công và kết quả của Đại hội, theo đề nghị của Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc, đến ngày 25/6/2019 Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành Quyết định số 2514/QĐ-UBND về việc Phê duyệt Điều lệ Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc, chính thức công nhận Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc đi vào hoạt động.

Triển khai các hoạt động theo Điều lệ Hội và các quy định của pháp luật, với phương châm hoạt động tự nguyện, tự quản và chỉ đạo quản lý nhà nước của UBND huyện Hậu Lộc, sự quan tâm tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền cơ sở. Từ ngày thành lập đến nay, Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc đã chủ động xây dựng chương trình hoạt động theo Nghị quyết đại hội đã đề ra: tiếp tục tập trung phát triển hội viên; bố trí Trụ sở Văn phòng Hội tại Phòng số 303, Công sở xã Hải Lộc, mua sắm trang thiết bị thiết yếu cho văn phòng làm việc, mở các loại hồ sơ, văn bản phục vụ hoạt động hàng ngày và công tác chỉ đạo, điều hành của Hội.  

Là tổ chức có tư cách pháp nhân và chủ thể của  Dự án Xây dựng và  phát triển nhãn hiệu tập thể “ngao Hậu Lộc ” (được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2064/QĐ-UBND ngày 04/6/2018 về phê duyệt danh mục và cấp kinh phí thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh đợt IV năm 2018), dưới sự chỉ đạo của UBND huyện Hậu Lộc và các Sở, ngành chức năng cấp tỉnh. Sau Đại hội Ban Chấp hành, Chủ tịch Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc đã tích cực triển khai thực hiện các nội dung, nhiệm vụ của dự án, theo đó: đã  báo cáo, lập tờ trình xin phép được sử dụng địa danh “Hậu Lộc”  để đăng ký nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc”, đã được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3157/QĐ-UBND ngày 06/8/2019 đồng ý cho phép sử dụng địa danh “Hậu Lộc” để đăng ký nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc” (kèm theo Bản đồ địa lý vùng mang nhãn hiệu tập thể); đồng thời tiến hành các bước thiết kế, chọn mẫu nhãn hiệu tập thể, xây dựng Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc”; ngày 29/8/2019 hoàn chỉnh việc lập hồ sơ Đơn đăng ký nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc” trình Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) xem xét cấp giấy chứng nhận; ngày 23/7/2020 Cục Sở hữu trí tuệ có Quyết định số 56082 về việc cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu số357523 Đăng ký độc quyền bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc” với thời hạn 10 năm (tính từ  ngày nộp đơn 29/8/2019).

Với việc được Cục Sở hữu trí tuệ  (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu độc quyền đã tạo ra vị thế mới cho thương hiệu sản phẩm ngao Hậu Lộc, qua đó góp phần từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo cơ sở nền tảng cho việc hoàn thiện chuỗi liên kết giá trị sản xuất từ thâm canh nuôi trồng, thu mua, sơ chế, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu.

(Ảnh Giấy chứng nhận nhãn hiệu số 357523 minh họa kèm theo)

Nhằm mục tiêu quản lý, sử dụng, quảng bá và phát triển nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc” dưới sự chỉ đạo của UBND huyện Hậu Lộc và các Sở, ngành cấp tỉnh có liên quan, BCH Hội đã tập trung triển khai thực hiện xây dựng mô hình tổ chức và hệ thống công cụ, phương tiện phục vụ công tác quản lý nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc”, bao gồm các nội dung: Xây dựng mô hình tổ chức tập thể để quản lý nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc”; xây dựng, ban hành  Bản hướng dẫn kỹ thuật nuôi.só, thu hoạc và bảo quản sản phẩm mang NHTT “ngao Hậu Lộc”; xây dựng và ban hành Quy chế cấp và thu hồi quyền sử dụng NHTT “ngao Hậu Lộc”; Xây dưng, ban hành  Quy chế sử dụng tem,nhãn sản phẩm mang NHTT “ngao Hậu Lộc”; Xây dựng, ban hành Quy chế kiểm soát chất lượng sản phẩm mang NHTT “Ngao Hậu Lộc”; Xây dựng, ban hành Sổ theo dõi và kiểm tra nhãn hiệu tập thể “ngao Hậu Lộc”; Xây dựng, ban hành Hệ thống sổ sách,biểu mẫu, mã số, QR code, triển khai các lớp đào tạo, tập huấn cho hội viên với hàng trăm lượt người tham gia; Xây dựng,ban hành Phương án thiết lập, khai thác và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm với các doanh nghiệp có tính khả thi; Xây dựng và vận hành hệ thống các phương tiện, điều kiện để quảng bá phát triển NHTT “ngao Hậu Lộc”; đặc biệt đã hoàn thành việc xây dựng  mô hình nuôi ngao thương phẩm quy mô 02 ha, bao gồm: hộ bà Nguyễn Thị Hoa, thôn Yên Hòa, xã Đa Lộc: 01 ha nuôi ngao trắng; hộ ông Trần Văn Tiến, thôn Tân Lộc, xã Hải Lộc: 01 hộ nuôi ngao nâu đạt kết quả khả quan.

Trong thời gian tới, để tiếp tục duy trì phát triển nhãn hiệu tập thể “Ngao Hậu Lộc” đáp ứng yêu cầu mở rộng nâng cao sự liên kết trong chuỗi giá trị sản phẩm ngao Hậu Lộc từ nuôi trồng, thu mua sơ chế, chế biến theo mô hình cơ sở/hộ nuôi đến cơ sở thu mua, sơ chế đến doanh nghiệp chế biến đến thị trường tiêu thụ (xuất khẩu/tiêu dùng nội địa).  Hội Sản xuất và Kinh doanh ngao huyện Hậu Lộc tiếp tục nâng cao năng lực hoạt động, đoàn kết cán bộ, hội viên; tăng cường công tác phối hợp với các ngành, cơ quan chức năng, các doanh nghiệp để đưa vùng sản xuất và các hoạt động kinh doanh sản phẩm ngao nuôi phát triển bền vững, ổn định, đảm bảo các tiêu chí vùng kiểm soát thu hoạch quốc gia, đảm bảo an toàn thực phẩm đủ điều kiến xuất khẩu sang thị trường EU và các nước phát triển, nâng cao khả năng cạnh tranh và góp phần gia tăng giá trị sản xuất, đóng góp tích cực vào việc tăng kim ngạch xuất khẩu của huyện trong những năm tới ./.